آشنایی با انواع بیماری‌های مقعدی
بیماری‌های مقعدی، یکی از مشکلات شایع در بین افراد هستند که موجب ناراحتی و درد شدید می‌شوند. این بیماری‌ها معمولاً شامل بواسیر، شقاق، فیستول و آبسه مقعدی می‌شوند. تشخیص و درمان به موقع این بیماری‌ها از مشکلات و عوارض جدی‌تر و عود بیماری جلوگیری می‌کند. در این مقاله به بررسی انواع بیماری‌های مقعدی و علائم و نشانه‌های هر یک خواهیم پرداخت. برای آشنایی با این موارد تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.
انواع بیماری‌های مقعدی چیست؟
بیماری‌های مقعدی به مجموعه‌ای از مشکلات و بیماری‌هایی گفته می‌شود که در ناحیه مقعد و رکتوم ایجاد می‌شوند. این بیماری‌ها به دلایل مختلفی مانند: سبک زندگی، عادات غذایی، عوامل ژنتیکی و بیماری‌های زمینه‌ای رخ می‌دهند. تشخیص و درمان به موقع این بیماری‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد. در واقع هرچه سریع‌تر برای درمان آن‌ها اقدام کنید، نتیجه بهتری از درمان می‌گیرید. همچنین با انجام درمان به موقع از بروز عوارض ناشی از بیماری نیز جلوگیری می‌کنید.
انواع بیماری‌های مقعدی
همانطور که در بالا گفته شد، بیماری‌های مقعدی بر ناحیه مقعد و رکتوم تاثیر می‌گذارند و انواع مختلفی دارند که در ادامه هرکدام را توضیح می‌دهیم. انواع مختلف این بیماری عبارتند از:
- بواسیر (هموروئید)
- شقاق مقعدی
- فیستول مقعدی
- آبسه مقعدی
- هماتوم مقعدی
- پرولاپس مقعدی
- سرطان مقعد
بواسیر (هموروئید)
بواسیر یا هموروئید به تورم و التهاب وریدهای ناحیه مقعد و رکتوم گفته می‌شود. این وضعیت معمولا در داخل مقعد (هموروئید داخلی) یا خارج از آن (هموروئید خارجی) رخ می‌دهد. هموروئید یک مشکل شایع است که بسیاری از افراد در دوره‌های مختلف زندگی خود با آن مواجه می‌شوند.
علائم بواسیر
بیماری هموروئید بسته به نوع آن علائم متفاوتی دارد. اما علائم رایج و مشترک انواع مختلف آن عبارتند از:
- خونریزی: یکی از شایع‌ترین علائم بواسیر، خونریزی در هنگام دفع مدفوع است.
- درد و ناراحتی: بواسیر موجب درد و ناراحتی در ناحیه مقعد، به ویژه هنگام نشستن یا دفع مدفوع می‌شود.
- خارش و تحریک: احساس خارش و تحریک در ناحیه مقعد نیز از دیگر علائم بواسیر است.
- تورم و توده: بواسیر خارجی معمولا به صورت توده و تورم در ناحیه مقعد ظاهر می‌شود.
علل بواسیر
دلایل مختلفی برای ایجاد بواسیر وجود دارد. این دلایل عبارتند از:
- فشار زیاد در هنگام دفع مدفوع به دلیل یبوست باعث ایجاد بواسیر می‌شود.
- اسهال مداوم نیز فشار زیادی بر وریدهای مقعدی وارد می‌کند.
- نشستن برای مدت طولانی، به ویژه در توالت، خطر بواسیر را افزایش می‌دهد.
- زنان باردار به دلیل فشار اضافی که بر ناحیه مقعد وارد می‌شود، بیشتر در معرض خطر بواسیر هستند.
- اضافه وزن فشار نیز فشار زیادی بر وریدهای ناحیه مقعد وارد کند.
- برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی بیشتر مستعد بواسیر هستند.
در مورد تفاوت بواسیر و سرطان روده بزرگ نیز بخوانید.
شقاق
شقاق مقعدی به ترک یا شکاف کوچک در ناحیه مقعد گفته می‌شود و معمولاً به دلیل دفع مدفوع سفت و خشک ایجاد می‌شود. این ترک‌ها، در دیواره داخلی مقعد ایجاد می‌شوند که معمولا باعث درد شدید و خونریزی می‌شوند. این بیماری در هر سنی رخ می‌دهد.
علائم شقاق
یکی از شایع‌ترین علائم شقاق مقعدی، درد شدید و سوزش هنگام دفع مدفوع است. این درد معمولا تا چند ساعت پس از دفع مدفوع ادامه پیدا می‌کند. مشاهده خون قرمز روشن روی دستمال توالت یا در مدفوع نیز نشانه شقاق است. بیماری شقاق همچنین باعث خارش و تحریک ناحیه مقعد و در برخی موارد نیز باعث ترشح مخاطی از ناحیه مقعد می‌شود.
علت شقاق مقعدی
بیماری شقاق به علت‌های مختلفی ایجاد می‌شود که اکثر این دلایل با بیماری بواسیر مشترک است. به صورت کلی علت‌های این بیماری عبارتند از:
- یبوست مزمن
- اسهال مزمن
- زایمان
- بیماری‌های التهابی روده
- آسیب‌های مستقیم به ناحیه مقعد
فیستول مقعدی
فیستول یک مجرای غیرطبیعی بین پوست ناحیه مقعد و داخل رکتوم یا کانال مقعد است. این مجرا معمولاً به دلیل عفونت در غدد مقعدی ایجاد می‌شود و باعث ترشح عفونی، درد و التهاب می‌شود. فیستول مقعدی نیاز به درمان پزشکی دارد و در بیشتر موارد نیازمند جراحی است.
علائم فیستول مقعدی
ترشح چرکی از یک مجرا یا سوراخ در نزدیکی مقعد یکی از شایع‌ترین علائم فیستول مقعدی (Anal fistula) است. دیگر نشانه فیستول مقعدی درد و تورم در ناحیه مقعد است که معمولاً با دفع مدفوع شدیدتر می‌شود. ناحیه مقعد قرمز و ملتهب می‌شود و در برخی موارد، خونریزی از مجرای فیستول رخ می‌دهد. در صورت وجود عفونت شدید، علائمی مانند تب و احساس خستگی عمومی نیز وجود خواهد داشت.
علت فیستول
بیماری فیستول مقعدی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. عفونت در غدد مقعدی منجر به تشکیل آبسه و سپس فیستول می‌شود. همچنین بیماری‌هایی مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو نیز خطر بروز این بیماری را افزایش می‌دهند. تشکیل آبسه در ناحیه مقعد که به درستی درمان نشده باشد، باعث ایجاد فیستول مقعدی می‌شود، همچنین آسیب‌های مستقیم به ناحیه مقعد، مانند جراحی‌های قبلی یا زخم‌ها، نیز منجر به تشکیل فیستول می‌شوند.
آبسه مقعدی
آبسه مقعدی یک عفونت حاد و چرکی در ناحیه مقعد است که معمولاً به دلیل انسداد و عفونت غدد مقعدی ایجاد می‌شود. این وضعیت موجب درد شدید، تورم و تب می‌شود و در صورتی که درمان نشود، باعث مشکلات جدی‌تر مانند فیستول مقعدی می‌شود. آبسه مقعدی در دوران بارداری نیز ایجاد می‌شود و نیازمند درمان پزشکی فوری است.
علائم آبسه مقعدی
علائم آبسه مقعدی شامل موارد زیر است:
- درد ناگهانی و شدید در ناحیه مقعد که معمولاً با نشستن و دفع مدفوع شدید می‌شود
- تورم، قرمزی و حساسیت به لمس در ناحیه مقعد
- تب، احساس خستگی و بی‌حالی به دلیل عفونت
- در صورت باز شدن آبسه، ترشح چرکی از ناحیه مقعد خارج می‌شود
- احساس سوزش و خارش در ناحیه مقعد
علل آبسه مقعدی
آبسه مقعدی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود بسیاری از این دلایل مشابه با دیگر بیماری‌های مقعدی هستند. انسداد و عفونت غدد مقعدی شایع‌ترین دلایل آبسه مقعدی هستند. عفونت باکتریایی در ناحیه مقعد و آسیب‌ها و جراحی‌های ناحیه مقعد نیز باعث ایجاد آبسه مقعدی می‌شوند.
هماتوم مقعدی
هماتوم مقعدی یک وضعیت غیرعفونی است که به دلیل پارگی رگ‌های خونی در ناحیه مقعد رخ می‌دهد و باعث تشکیل لخته خون می‌شود. این عارضه معمولاً به دلیل فشار زیاد در هنگام دفع مدفوع، بلند کردن اجسام سنگین یا نشستن طولانی مدت ایجاد می‌شود. هماتوم مقعدی معمولاً با درد، تورم و تغییر رنگ پوست در ناحیه مقعد همراه است و اگرچه خطرناک نیست،اما نیاز به مراقبت و درمان مناسب دارد.
علائم هماتوم مقعدی
علائم هماتوم مقعدی عبارت‌اند از:
- درد ناگهانی: درد شدید در ناحیه مقعد که با نشستن یا دفع مدفوع بدتر می‌شود.
- تورم: وجود برجستگی کوچک و سفت در ناحیه مقعد.
- تغییر رنگ: پوست اطراف مقعد به رنگ بنفش یا آبی تغییر می‌کند.
- حساسیت: لمس ناحیه مقعد دردناک است.
علل هماتوم مقعدی
دلایل اصلی هماتوم مقعدی شامل موارد زیر است:
- یبوست و فشار هنگام دفع مدفوع.
- بلند کردن اجسام سنگین.
- فعالیت‌های بدنی سنگین یا ضربه به ناحیه مقعد.
- زایمان طبیعی و فشارهای ناشی از آن.
- آسیب یا جراحی در ناحیه مقعد.
پرولاپس مقعد
پرولاپس مقعدی به بیرون زدگی بخشی از دیواره داخلی مقعد از دهانه مقعد گفته می‌شود. این بیماری معمولا در مراحل اولیه موقت و برگشت‌پذیر است. اما، در مراحل پیشرفته‌تر، دائمی می‌شود و برای درمان آن نیاز به اقدامات پزشکی مانند جراحی وجود دارد. در اکثر مواقع پرولاپس مقعدی، در افراد مسن و به‌ویژه خانم‌ها رخ می‌دهد.
علائم پرولاپس مقعدی
علائم پرولاپس مقعدی معمولا شامل موارد زیر است که هرکدام را به اختصار توضیح می‌دهیم:
- احساس توده در ناحیه مقعد: یکی از شایع‌ترین علائم پرولاپس مقعدی، احساس یا مشاهده توده‌ای است که از مقعد بیرون می‌زند.
- درد و ناراحتی: درد در ناحیه مقعد، به‌ویژه هنگام نشستن یا دفع مدفوع.
- خونریزی: یکی دیگر از علائم پرولاپس مقعد خونریزی از مقعد است که به صورت وجود خون در مدفوع رخ می‌دهد
- خروج ترشحات مخاطی: ترشحات مخاطی از ناحیه مقعد که در برخی مواقع باعث تحریک و خارش مقعد می‌شوند
- کامل تخلیه نشدن مدفوع و نیاز مکرر به دفع مدفوع: در این وضعیت بیمار احساس می‌کند که مدفوع به صورت کامل تخلیه نشده و نیاز به دفع مکرر مدفوع دارد
علل پرولاپس مقعدی
ضعف یا آسیب به عضلات کف لگن که معمولاً با افزایش سن رخ می‌دهد از مهم‌ترین علائم پرولاپس مقعد است. از دیگر علائم این بیماری می‌شود به موارد زیر اشاره کرد:
- زور زدن: زور زدن مکرر در هنگام دفع مدفوع یا بلند کردن اجسام سنگین
- بیماری‌های مزمن ریوی: سرفه‌های مداوم و شدید
- جراحی‌های قبلی: جراحی‌های قبلی در ناحیه مقعد یا لگن د خطر بروز پرولاپس مقعدی را افزایش می‌دهند.
سرطان مقعد
سرطان مقعد نوعی نادر از سرطان است که در بافت‌های ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. این نوع سرطان به دلیل رشد غیرقابل کنترل سلول‌ها در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود و می‌تواند به دیگر نواحی بدن نیز گسترش یابد. سرطان مقعد در مقایسه با سایر انواع سرطان‌های دستگاه گوارش مانند سرطان کولون یا سرطان رکتوم، نادر است.
علائم سرطان مقعد
علائم کنسر مقعد شامل خونریزی بدون دلیل مشخص از مقعد، درد مداوم در ناحیه مقعد یا ناحیه لگن، وجود توده یا برآمدگی در ناحیه مقعد، خارش شدید، ترشحات غیرعادی از ناحیه مقعد و تغییرات ناگهانی در عادات دفع مدفوع مانند یبوست یا اسهال می‌شوند.
علل سرطان مقعد
سرطان مقعد به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. به صورت کلی دلایل که باعث ایجاد سرطان مقعد می‌شوند عبارتند از:
- عفونت‌های ویروسی: ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع‌ترین دلایل سرطان مقعد است.
- سیگار کشیدن: مصرف سیگار خطر بروز سرطان مقعد را افزایش می‌دهد.
- ضعف سیستم ایمنی: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند بیماران HIV
- سابقه بیماری‌های مقعدی: وجود بواسیر، شقاق یا سایر مشکلات مقعدی
- افزایش سن: خطر بروز سرطان مقعد با افزایش سن بیشتر می‌شود
- رابطه جنسی مقعدی: رابطه جنسی مقعدی نیز خطر ابتلا به عفونت‌های ویروسی و در نتیجه سرطان مقعد را افزایش می‌دهد
کلام پایانی
انواع بیماری‌های مقعدی به شدت کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهند و نیاز به تشخیص و درمان به موقع دارند. با آگاهی از انواع بیماری‌ها و علائم آن‌ها می‌توانیم به راحتی از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنیم و در صورت بروز علائم، به پزشک متخصص مراجعه کنیم. رعایت بهداشت شخصی، تغذیه مناسب و ورزش منظم در پیشگیری از این بیماری‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. ما پیشنهاد می‌کنیم برای درمان این بیماری‌ها به دکتر قاسمیان، فوق تخصص جراحی کولون و رکتوم مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید