سرطان روده کوچک: علائم، درمان و پیشگیری

سرطان روده کوچک یا رکتوم یکی از انواع سرطان‌های دستگاه گوارش است که زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. این سرطان معمولا به دلیل رشد غیر طبیعی سلول‌ها در بخش‌های مختلف روده کوچک ایجاد می‌شود. در بیشتر مواقع سرطان رکتوم باعث بروز علائمی مانند: درد شکم، کاهش وزن ناگهانی و خونریزی داخلی می‌شود. با توجه به خطرناک بودن این نوع سرطان، تشخیص و درمان به موقع آن بسیار اهمیت دارد. اگر هرکدام از این علائم را دارید یا نگران این هستید که به سرطان رکتوم مبتلا شوید، ما در این مقاله علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان آن را بررسی می‌کنیم. برای آشنایی با این موارد تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

سرطان روده کوچک چیست؟

سرطان روده کوچک یا سرطان رکتوم نوعی سرطان روده است که با رشد سلول‌های سرطانی در روده باریک ایجاد می‌شود. در واقع، سرطان رکتوم رشد و تکثیر بی رویه سلول‌ها است که باعث ایجاد تومور و در نهایت ایجاد سرطان می‌شود. روده باریک یا همان روده کوچک، لوله بلندی است که غذاهای هضم شده را بین معده و روده بزرگ منتقل می‌کند. روده کوچک وظیفه هضم و جذب مواد مغذی غذاها را دارد و هورمون‌هایی تولید می‌کند که به فرایند هضم کمک می‌کنند. همچنین این روده نقشی مهم در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند و سلول‌هایی دارد که با باکتری‌ها و ویروس‌هایی که از طریق دهان وارد بدن می‌شوند، مقابله می‌کنند. درمان سرطان روده کوچک معمولاً شامل جراحی برای برداشتن تومور است. دیگر روش‌های درمانی شامل شیمی‌درمانی و درمان با دارو‌های هدفمند هستند که از داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتودرمانی نیز می‌تواند قبل از جراحی برای کاهش اندازه تومور به کار رود.

در مورد سرطان روده بزرگ نیز بخوانید.

دلایل ابتلا به سرطان روده کوچک

دلایلی مانند جهش ژنتیکی، سابقه خانوادگی و … باعث ابتلا به سرطان روده کوچک می‌شوند. این دلایل به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش می‌دهند. ابتلا به سرطان روده کوچک به دلایل مختلفی رخ دهد که عبارت‌اند از:

• جهش‌های ژنتیکی: تغییرات در DNA سلول‌های روده کوچک می‌تواند باعث رشد و تکثیر غیر قابل کنترل آن‌ها شود. برخی از این جهش‌ها به صورت ارثی منتقل می‌شوند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند.
• سابقه خانوادگی: داشتن بستگان درجه یک با سابقه سرطان روده کوچک یا دیگر انواع سرطان‌های دستگاه گوارش می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رکتوم را افزایش دهد.
• بیماری‌های التهابی روده: بیماری‌هایی مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو که باعث التهاب مزمن در روده می‌شوند، از جمله بیماری‌های التهابی روده هستند که خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش می‌دهند.
• سندرم‌های ژنتیکی: برخی سندرم‌های نادر مانند سندرم لینچ و پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) نیز خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش می‌دهند.
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد چربی‌های اشباع شده، گوشت‌های فراوری شده و کمبود فیبر در رژیم غذایی از دیگر دلایلی است که خطر ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش از جمله سرطان رکتوم، را افزایش می‌دهد.
• مصرف دخانیات و الکل: استعمال دخانیات و مصرف بیش از حد الکل نیز از عوامل افزایش‌دهنده خطر ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش محسوب می‌شوند.
• سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند کسانی که داروهای سرکوب‌ کننده ایمنی مصرف می‌کنند یا به بیماری‌های نقص ایمنی مبتلا هستند، در معرض خطر ابتلا به سرطان روده کوچک قرار دارند.
• عوامل محیطی: تماس با برخی مواد شیمیایی و سموم محیطی نیز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را افزایش دهد.

در مورد بیماری کرون نیز بخوانید.

علائم سرطان روده کوچک

سرطان رکتوم امکان دارد در مراحل اولیه علائمی نداشته باشد و بیماران متوجه ابتلا به سرطان نمی‌شوند. اما، هرچه سرطان رکتوم پیشرفت کند، برخی علائم شایع بروز پیدا می‌کنند. در واقع با بالا رفتن مرحله سرطان احتمال بروز علائم نیز بیشتر می‌شود، این علائم شامل موارد زیر هستند:

• درد شکم: یکی از رایج‌ترین علائم، درد مداوم یا ناگهانی در ناحیه شکم است که با غذا خوردن یا حرکات روده تشدید می‌شود.
• کاهش وزن ناخواسته: کاهش وزن غیر منتظره بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت‌های بدنی نشانه‌ای از وجود سرطان رکتوم است.
• تغییرات در عادات روده: این تغییرها شامل اسهال یا یبوست مزمن می‌شوند که معمولاً به طور ناگهانی شروع می‌شوند و با تغییر در الگوی طبیعی روده همراه هستند.
• خون در مدفوع: وجود خون قرمز روشن یا تیره در مدفوع یا مدفوع سیاه و قیری رنگ، نشانه‌ای از خونریزی داخلی است. خونریزی داخلی نیز از علائم سرطان رکتوم به حساب می‌آید.
• تهوع و استفراغ: احساس تهوع یا استفراغ، به ویژه پس از غذا خوردن نشانه‌ای از مشکلات روده مانند سرطان رکتوم است.
• کم خونی: علائم کم خونی مانند خستگی، ضعف و رنگ پریدگی به دلیل خونریزی مزمن ناشی از تومور هستند. بنابراین کم خونی نیز از نشانه‌های سرطان رکتوم است.
• حساسیت یا تورم در شکم: احساس نفخ یا تورم در شکم که با درد همراه است دیگر علامت وجود سرطان در روده کوچک است.

این علائم می‌توانند به دلایل مختلفی غیر از سرطان نیز بروز کنند؛ بنابراین، در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است که به دکتر قاسمیان مراجعه کنید تا بررسی‌های لازم انجام شود و در صورت نیاز، تشخیص دقیق‌تری صورت گیرد.

تشخیص سرطان روده کوچک

تشخیص سرطان روده کوچک نیازمند استفاده از چندین روش است که به شناسایی و ارزیابی تومور کمک می‌کنند. این روش‌ها شامل معاینه فیزیکی، آزمایش‌های خون، روش‌های تصویربرداری مانند CT و MRI، آندوسکوپی برای مشاهده مستقیم روده و بیوپسی برای نمونه‌ برداری از بافت هستند. هر یک از این روش‌ها اطلاعات مهمی درباره وضعیت بیمار ارائه می‌دهند و به تعیین نوع و مرحله سرطان کمک می‌کنند. در ادامه به توضیح هر یک از روش‌های تشخیصی سرطان روده کوچک خواهیم پرداخت.

• معاینه فیزیکی 
• آزمایش خون
• روش‌های تصویربرداری
• آندوسکوپی
• بیوپسی
• جراحی لاپاراسکوپی

معاینه فیزیکی

در معاینه فیزیکی، ابتدا پزشک سابقه پزشکی و علائم بیمار را بررسی می‌کند. سپس با لمس کردن بخش‌هایی از شکم بیمار را معاینه می‌کند. در این مرحله امکان دارد حساسیت یا توده‌هایی در ناحیه شکم شناسایی شود. در صورتی که پزشک در این مرحله به وجود تومور مشکوک شود، برای تایید یا رد تشخیص از دیگر آزمایش‌ها استفاده می‌کند.

آزمایش خون

آزمایش‌های خون به شناسایی علائم کم‌خونی، عفونت و سایر نشانه‌های مرتبط با سرطان کمک می‌کنند. این آزمایش به ارزیابی عملکرد اندام‌های حیاتی مانند کبد و کلیه‌ها که ممکن است تحت تأثیر سرطان یا درمان‌های مرتبط با آن قرار گیرند، نیز کمک می‌کنند. همچنین این آزمایش برای بررسی تعادل الکترولیت‌ها و وضعیت کلی سیستم ایمنی بدن نیز بسیار مفید باشند. به‌طور کلی، آزمایش خون بخشی از ارزیابی جامع برای تشخیص، مدیریت و پیگیری درمان سرطان محسوب می‌شود و می‌تواند به پزشکان در تعیین استراتژی‌های درمانی مناسب کمک کند.

روش‌های تصویربرداری

برای تشخیص سرطان روده‌ کوچک، از روش‌های مختلف تصویربرداری استفاده می‌شود. رادیوگرافی (X-ray) به منظور مشاهده کلی وضعیت شکم و روده‌ها انجام می‌شود. همچنین، اولتراسونوگرافی (Ultrasound) برای بررسی توده‌ها و ناهنجاری‌ها در ناحیه شکم کاربرد دارد. توموگرافی کامپیوتری (CT scan) یکی از رایج‌ترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص این نوع سرطان است که به شناسایی اندازه و موقعیت تومورها و ارزیابی گسترش بیماری کمک می‌کند. در برخی موارد خاص، تصویربرداری با ام‌آرآی (MRI) برای مشاهده دقیق‌تر بافت‌ها و اندام‌های اطراف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آندوسکوپی

برای تشخیص سرطان رکتوم، روش‌های آندوسکوپی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. آندوسکوپی روده کوچک شامل استفاده از یک لوله نازک با دوربین است که به داخل روده کوچک وارد می‌شود و به پزشک کمک می‌کند که بافت روده را به طور دقیق بررسی کند و در صورت نیاز، بیوپسی انجام دهد. همچنین، در روش کپسول آندوسکوپی، بیمار یک کپسول کوچک حاوی دوربین را می‌بلعد که تصاویر روده کوچک را ضبط می‌کند و این تصاویر به پزشک کمک می‌کند تا ناهنجاری‌ها را شناسایی کند.

بیوپسی

بیوپسی فرآیندی است که در آن نمونه‌ای از بافت بدن، معمولاً از یک ناحیه مشکوک به بیماری، برداشته و تحت میکروسکوپ بررسی می‌شود. این روش یکی از دقیق‌ترین ابزارهای تشخیصی برای سرطان‌ها، از جمله سرطان روده کوچک، است. با انجام بیوپسی، پزشکان می‌توانند تغییرات سلولی نشان‌دهنده وجود سرطان را شناسایی کنند. در تشخیص سرطان روده کوچک، بیوپسی معمولاً از طریق آندوسکوپی یا جراحی انجام می‌شود. این روش تشخیصی به پزشکان کمک می‌کند تا مرحله و نوع سرطان را تعیین کرده و بهترین برنامه درمانی را برای بیمار انتخاب کنند.

جراحی لاپاراسکوپی

جراحی لاپاراسکوپی سرطان روده، روشی کم تهاجمی است که برای تشخیص سرطان روده کوچک استفاده می‌شود. در این روش، نوعی ابزار نازک و بلند به نام لاپاراسکوپ از طریق یک برش کوچک در شکم وارد می‌شود. این ابزار دارای یک دوربین کوچک است که تصاویر دقیقی از داخل شکم و روده‌ها به مانیتور منتقل می‌کند. از طریق این تصاویر، پزشکان می‌توانند نواحی مشکوک به سرطان را شناسایی کنند و در صورت لزوم نمونه‌های بافتی (بیوپسی) بردارند. جراحی تشخیصی به پزشکان این امکان را می‌دهد تا توده‌ها یا ناهنجاری‌های موجود در روده کوچک را دقیق‌تر ببینند و مرحله‌بندی سرطان را بهتر انجام دهند، که برای برنامه‌ریزی درمان بسیار حیاتی است.

درمان سرطان روده کوچک

درمان سرطان روده کوچک بسته به مرحله بیماری، نوع تومور و وضعیت عمومی بیمار متفاوت است. روش‌های اصلی درمان شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و درمان‌ با دارو‌های هدفمند هستند. در ادامه روش‌های درمانی سرطان روده کوچک را بررسی خواهیم کرد. این روش‌ها عبارتند از:

جراحی

جراحی معمولاً اولین گزینه درمانی برای سرطان روده کوچک است. هدف از جراحی حذف تومور و بافت‌های اطراف آن است. بسته به موقعیت تومور، یک بخش از روده کوچک یا حتی روده بزرگ نیز برداشته می‌شود. در برخی موارد، جراحی می‌تواند شامل ایجاد یک بافت جدید (اناستوموز) باشد که اجازه می‌دهد روده به درستی کار کند.

شیمی‌درمانی

در روش شیمی‌درمانی پزشک از داروهای شیمیایی برای ازبین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این روش معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر سرطان یا پس از جراحی برای کاهش خطر عود مجدد بیماری استفاده می‌شود. داروهای شیمی درمانی به‌صورت خوراکی یا از طریق تزریق داخل وریدی تجویز می‌شوند.

پرتودرمانی

در روش پرتودرمانی از اشعه برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود و معمولاً این روش قبل یا بعد از جراحی به کار می‌رود. این روش می‌تواند به کوچک‌تر شدن تومور قبل از عمل کمک کند یا به جلوگیری از عود بیماری پس از جراحی کمک کند.

درمان با دارو‌های هدفمند

این نوع درمان‌ به طور خاص به مولکول‌های موجود در سلول‌های سرطانی حمله می‌کند و معمولاً برای بیمارانی که تومورهای خاصی دارند، استفاده می‌شود. درمان‌ با دارو‌های هدفمند می‌تواند عوارض کمتری نسبت به شیمی‌درمانی داشته باشد.

درمان‌های ایمونولوژیک

درمان‌های ایمونولوژیک به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند تا بهتر با سلول‌های سرطانی مبارزه کنند. این روش هنوز در مراحل تحقیقاتی برای سرطان روده کوچک قرار دارد.

روش‌های پیشگیری از سرطان روده کوچک

پیشگیری از سرطان روده کوچک شامل تغییراتی در سبک زندگی و رعایت برخی توصیه‌های پزشکی است. مهم‌ترین روش‌های پیشگیری شامل داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع با مصرف زیاد میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل است که فیبر بالایی دارند و می‌توانند به سلامت روده کمک کنند. ورزش منظم و حفظ وزن مناسب نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. خودداری از مصرف الکل و دخانیات، همچنین کاهش مصرف گوشت‌های فراوری‌شده و قرمز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده کوچک را کاهش دهد. انجام معاینات و غربالگری‌های منظم نیز به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند. در نهایت، آگاهی از سابقه خانوادگی و مشاوره با پزشک در صورت داشتن عوامل خطر ژنتیکی می‌تواند به مدیریت و کاهش خطر ابتلا کمک کند.

کلام پایانی

سرطان روده کوچک به‌عنوان یکی از نادرترین انواع سرطان‌ها، همچنان نیاز به آگاهی و تشخیص زودهنگام دارد تا بهترین نتایج درمانی حاصل شود. با داشتن سبک زندگی سالم، انجام معاینات منظم و آگاهی از علائم اولیه، می‌توان گام‌های موثری در پیشگیری و مدیریت این بیماری برداشت. در این راستا، دکتر قاسمیان، فوق تخصص جراحی کولون و رکتوم، با تخصص و تجربه گسترده در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های روده‌ای، به ویژه سرطان روده کوچک، آماده ارائه خدمات به بیماران است. دکتر قاسمیان با استفاده از جدیدترین روش‌های جراحی و درمانی، به بیماران کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری با بیماری خود مقابله کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

سوالات متداول