سرطان روده بزرگ چیست و چگونه درمان می‌شود؟
سرطان روده بزرگ یکی از جدی‌ترین و خطرناک‌ترین انواع سرطان‌ها است که در سلول‌های روده بزرگ یا کولون به وجود می‌آید. این نوع سرطان معمولا به آرامی و در طول چندین سال رشد می‌کند و معمولاً از توده‌های کوچکی به نام پولیپ‌های پیش سرطانی آغاز می‌شود. پولیپ‌ها در ابتدا خوش‌خیم هستند و علائمی ندارند، اما در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، به مرور زمان به سلول‌های سرطانی تبدیل می‌شوند. اگر سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه شناسایی نشود، احتمال گسترش آن به سایر اعضای بدن مانند کبد و ریه‌ها افزایش می‌یابد و درمان را پیچیده‌تر می‌کند. این سرطان در مراحل اولیه بدون علائم است و فرد مبتلا معمولا متوجه نمی‌شود که پولیپ در روده‌اش در حال رشد است. با پیشرفت بیماری، علائمی مانند: تغییرات در عادات دفع، وجود خون در مدفوع، کاهش وزن بی‌دلیل و احساس ضعف و خستگی غیرعادی رخ می‌دهند.
روشهای تشخیصی مانند: کولونوسکوپی، آزمایش‌های مدفوع و روشهای تصویربرداری به شناسایی زودهنگام این سرطان کمک می‌کنند. در این مقاله، به بررسی علائم، علل، روشهای تشخیص و درمان سرطان روده بزرگ خواهیم پرداخت، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
سرطان روده بزرگ چیست؟
سرطان روده بزرگ یا سرطان کولون، یک از انواع سرطان روده است. این بیماری از رشد پولیپ‌ها در دیواره داخلی روده بزرگ به وجود می‌آید. سرطان کولون در لایه مخاطی روده بزرگ، که پوشش داخلی آن است، شروع می‌شود. این سلول‌ها مسئول تولید و آزادسازی مخاط و سایر مایعات در روده بزرگ هستند. اگر این سلول‌ها تغییر یا جهشی داشته باشند، پولیپ‌های روده بزرگ را ایجاد می‌کنند. پس از مدتی، پولیپ‌های روده بزرگ به سرطان تبدیل می‌شوند. این روند معمولا حدود ۱۰ سال طول می‌کشد.
پولیپ‌ها نوعی زائده هستند که در دیواره روده بزرگ شکل می‌گیرند. پزشکان از طریق آزمایش‌های غربالگری برای تشخیص پولیپ‌های پیش سرطانی و جلوگیری از تبدیل شدن آن‌ها به تومورهای سرطانی استفاده می‌کنند. دیواره روده بزرگ از بافت‌های مختلفی مانند: غشای مخاطی، بافت و ماهیچه تشکیل شده است. در صورتی که سرطان کلون به موقع تشخیص داده و درمان نشود، به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا می‌کند. برای جلوگیری از این اتفاق، آزمایش‌های غربالگری، درمان زودهنگام و روشهای جدید درمان اهمیت دارند و تعداد مرگ و میر ناشی از این سرطان را کاهش می‌دهند.
علائم سرطان روده بزرگ
سرطان کولون یا روده بزرگ معمولا هیچ علامت و نشانه خاصی در مراحل ابتدایی ندارد. اما، با گذشت زمان و پیشرفت بیماری، بعضی از علائم ظاهر می‌شوند. این علائم شاید ناشی از بیماری‌های دیگر باشند، اما در صورت تجربه هر یک از این علائم، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود. به صورت کلی نشانه‌های سرطان کلون عبارتند از:
- وجود خون در مدفوع: این علامت زمانی است که بعد از مدفوع کردن متوجه خون در مدفوع می‌شود که نشانه آن تغییر رنگ مدفوع به رنگ قرمز تیره یا روشن است.
- تغییرات مداوم در عادات دفع مدفوع: یبوست یا اسهال مداوم، یا احساس نیاز به دفع مدفوع پس از اجابت مزاج از جمله تغییرات در عادات دفع مدفوع هستند.
- درد شکم: درد شکم بدون علت شناخته شده که از بین نمی‌رود یا همراه با درد شدید است.
- نفخ معده: اگر نفخ شکم بیش از یک هفته طول بکشد، بدتر شود یا همراه با علائم دیگری مانند استفراغ یا خون در مدفوع باشد نیز از علائم سرطان کلون است.
- کاهش وزن غیرقابل توضیح: کاهش ناگهانی و غیرمنتظره وزن بدن از جمله نشانه‌هایی است که بر اثر ابتلا به سرطان کلون رخ می‌دهد.
- استفراغ: استفراغ بی دلیل و مکرر در طول ۲۴ ساعت نیز یکی از علائم سرطان یا تومور در روده بزرگ است.
- خستگی و احساس تنگی نفس: خستگی غیر معمول و احساس تنگی نفس نیز در برخی شرایط از نشانه‌های سرطان روده بزرگ هستند.
در مورد علائم سرطان روده بزرگ در زنان نیز بخوانید.
علل سرطان روده بزرگ
سرطان کولون به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. مهم‌ترین علت ایجاد سرطان در روده بزرگ وجود پولیپ در روده است. در ادامه، علل و عوامل مهمی که می‌توانند به بروز سرطان کولون منجر شوند را برای شما بررسی می‌کنیم. این علت‌ها عبارتند از:
- پولیپ‌های پیش سرطانی: پولیپ‌های کوچک و غیرسرطانی در پوشش داخلی روده بزرگ به مرور زمان تبدیل به پولیپ‌های پیش سرطانی می‌شوند. اگر این پولیپ‌ها شناسایی و حذف نشوند، به سرطان کلون تبدیل می‌شوند.
- عوامل ژنتیکی: وجود تغییرات ژنتیکی در سلول‌های روده بزرگ خطر ابتلا به سرطان کولون را افزایش می‌دهد. در برخی افراد، وجود سابقه خانوادگی از سرطان کولون نیز عامل ایجاد سرطان است.
- التهاب مزمن روده: برخی بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت التهابی و بیماری کرون نیز باعث افزایش خطر سرطان کولون می‌شوند. التهاب مزمن در دیواره روده بزرگ باعث تغییرات سلولی و تبدیل پولیپ‌ها به سرطان می‌شود.
- عوامل محیطی: مصرف کم فیبر در مواد غذایی، نداشتن فعالیت بدنی مناسب، مصرف طولانی مدت دخانیات، مصرف الکل، عوامل محیطی مانند آلودگی آب و هوا و برخی داروها باعث افزایش خطر سرطان کولون می‌شوند.
- سن و سابقه بیماری: با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان کولون افزایش می‌یابد. همچنین، افرادی که قبلاً پولیپ‌های پیش سرطانی یا سرطان در روده بزرگ داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر سرطان قرار دارند.
نکته: این فاکتورها تنها عواملی هستند که ممکن است در بروز سرطان کولون نقش داشته باشند. همچنین، اگر این عوامل همراه با هم در یک فرد رخ دهند، خطر سرطان را بیشتر می‌کنند. برای تشخیص دقیق و جراحی سرطان کولورکتال، می‌توانید به دکتر قاسمیان متخصص جراحی کلون و رکتوم مراجعه کنید.
روشهای تشخیص سرطان روده بزرگ
سرطان کلون با استفاده از روشهای مختلفی قابل تشخیص است. برخی از آزمایش‌ها مانند: شمارش کامل خون (CBC)، پانل متابولیک جامع (CMP)، سنجش آنتی ژن کارسینوامبریونیک (CEA)، اشعه ایکس، CT اسکن، MRI، پت اسکن، سونوگرافی و بیوپسی در تشخیص سرطان به پزشک کمک می‌کنند. ما معمولا پس از مراجعه بیمار و معاینه اولیه که شامل بررسی سابقه پزشکی و علائم می‌شود، آزمایش‌های مختلفی را برای تشخیص دقیق تجویز می‌کنیم. این روشهای تشخیصی عبارتند از:
- آزمایش مدفوع (Fecal Occult Blood Test – FOBT)
- آندوسکوپی
- آندوسکوپی مجازی (Virtual Colonoscopy)
- سیگموئیدوسکوپی (Sigmoidoscopy)
- آزمایش خون
آزمایش مدفوع (Fecal Occult Blood Test – FOBT)
آزمایش مدفوع برای تشخیص خون مخفی در مدفوع استفاده می‌شود. در صورت ابتلا به سرطان کلون، ایت احتمال وجود دارد که خون در مدفوع، قابل مشاهده نباشد. این تست به تشخیص خون داخل مدفوع کمک می‌کند. همچنین به عنوان یک تست اولیه در غربالگری سرطان روده بزرگ استفاده می‌شود.
آندوسکوپی (Colonoscopy)
آندوسکوپی سرطان روده بزرگ یک روش تشخیصی پزشکی است که در آن پزشک با استفاده از یک ابزار مخصوص به نام اندوسکوپ، داخل روده بزرگ را بررسی می‌کند تا هرگونه نشانه‌ای از پولیپ‌های پیش‌سرطانی یا تومورهای سرطانی را شناسایی کند. این دستگاه امکان مشاهده دقیق پوشش داخلی روده را فراهم می‌کند و به پزشک اجازه می‌دهد هرگونه ناهنجاری مانند: پولیپ‌ها، زخم‌ها یا تومورهای سرطانی را به طور مستقیم مشاهده و بررسی کند. روش تشخیصی آندوسکوپی در تشخیص زود هنگام پولیپ‌های پیش‌سرطانی و تومورهای کوچک که در مراحل اولیه هیچ علائمی ایجاد نمی‌کنند، بسیار موثر است. همچنین در طول این روش، پزشک می‌تواند بیوپسی انجام دهد یا در برخی موارد، پولیپ‌های کوچکی را که پیدا می‌کند، بردارد. این روش برای تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ و دیگر مشکلات مرتبط با دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کلونوسکوپی مجازی (Virtual Colonoscopy)
کولونوسکوپی یک روش تشخیصی است که در آن پزشک با استفاده از یک دستگاه خاص به نام کولونوسکوپ، داخل روده بزرگ را بررسی می‌کند. کولونوسکوپ لوله‌ای باریک و انعطاف‌پذیر با یک دوربین و چراغ در انتهای آن است که به پزشک امکان می‌دهد پوشش داخلی روده بزرگ را مشاهده و هرگونه ناهنجاری مانند پولیپ‌ها، زخم‌ها یا تومورهای سرطانی را شناسایی کند. این روش به عنوان یکی از دقیق‌ترین و رایج‌ترین روشهای غربالگری و تشخیص سرطان کولون در مراحل اولیه بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر مشاهده روده، پزشک در حین کولونوسکوپی نمونه‌برداری نیز انجام می‌دهد. همچنین کولونوسکوپی برای پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ توصیه می‌شود.
سیگموئیدوسکوپی (Sigmoidoscopy)
سیگموئیدوسکوپی نیز روش تشخیصی است که برای بررسی ناحیه انتهایی روده بزرگ در قسمت سیگموئید، که بخشی از روده بزرگ است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به پزشک امکان می‌دهد تا با استفاده از یک دستگاه به نام سیگموئیدوسکوپ، داخل روده را مشاهده کند و به شناسایی مشکلاتی مانند پولیپ‌ها، زخم‌ها، یا تومورهای سرطانی بپردازد. در این روش، پزشک لوله‌ای باریک و انعطاف‌پذیر به نام سیگموئیدوسکوپ را به داخل مقعد و سپس به داخل روده بزرگ وارد می‌کند. این لوله به یک دوربین و منبع نور مجهز است که به پزشک اجازه می‌دهد تا تصاویری واضح از پوشش داخلی روده سیگموئید و راست‌روده را مشاهده کند.
آزمایش خون
آزمایش خون برای تشخیص سرطان کولون یکی دیگر از راه‌های تشخیصی مهم است که به شناسایی علائم و نشانه‌های این سرطان کمک می‌کند. اگرچه آزمایش خون به تنهایی برای تشخیص قطعی سرطان روده بزرگ کافی نیست، اما می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره وضعیت سلامتی فرد ارائه دهد و در ترکیب با سایر روشهای تشخیصی، مانند کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی، کاربرد فراوانی دارد. برخی آزمایش‌های خون می‌توانند نشان دهنده وجود سرطان روده بزرگ باشند. مثلاً آزمایش سرم کارسینومبریونیک آنتیژن (CEA) در برخی از موارد برای تشخیص سرطان در روده بزرگ استفاده می‌شود.
در مورد تفاوت بواسیر و سرطان روده بزرگ نیز بخوانید.
درمان سرطان روده بزرگ
انتخاب روش درمان سرطان روده بزرگ بستگی به عوامل مختلفی مانند: مرحله و اندازه سرطان، مشخصات فردی بیمار، گسترش سرطان در دیگر اندام‌ها و نتایج آزمایش‌ها بستگی دارد. روشهای درمان سرطان روده بزرگ شامل یک رش یا ترکیبی از روشهای درمانی است. این روش‌ها عبارتند از:
- جراحی
- شیمی درمانی
- پرتودرمانی
- درمان هدفمند مولکولی
- هورمونی درمانی و ایمونوتراپی
جراحی سرطان روده بزرگ
جراحی برای برداشتن تومور و بافت‌های مبتلا به سرطان در روده بزرگ استفاده می‌شود. در برخی موارد، پزشک تشخیص می‌دهد که بهتر است بخشی از روده بزرگ یا حتی کل روده بزرگ برداشته شود. جراحی در برخی اوقات به تنهایی برای درمان کافی است. اما، در برخی شرایط به همراه سایر روشهای درمانی مثل شیمی درمانی یا پرتودرمانی استفاده می‌شود. در این بخش ویدئویی از رضایت بیمار محترم از انجام جراحی توده بدخیم روده بزرگ توسط دکتر قاسمیان مشاهده می‌کنیم.
انواع جراحی‌های سرطان کولون شامل جراحی پولیپکتومی، جراحی برداشتن بخشی از روده یا ریسکشن سگمنتال، کولکتومی، آپندکتومی، جراحی استومی، جراحی ترمیمی و لاپاراسکوپی سرطان روده هستند. انتخاب نوع جراحی بستگی به مرحله سرطان و وضعیت کلی بیمار دارد.
شیمی درمانی سرطان روده بزرگ
در برخی مواقع برای درمان سرطان کولون از شیمی درمانی استفاده می‌شود. درواقع از داروهای شیمی درمانی برای کاهش و کنترل سرطان روده بزرگ استفاده می‌شود. این داروها به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز می‌شوند. شیمی درمانی معمولا برای کاهش اندازه تومور، کنترل گسترش سرطان و کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شوند. همچنین امکان دارد این روش با روشهای دیگر مانند جراحی به صورت ترکیبی استفاده شود.
پرتودرمانی
یکی دیگر از روشهای رایج درمان سرطان کولون رادیوتراپی است. این روش هم به تنها هم به صورت ترکیبی با دیگر روشهای درمان مانند شیمی درمانی و جراحی استفاده می‌شود. در رادیوتراپی، از پرتوهای با انرژی بالا مانند پرتوهای ایکس، گاما و پرتوهای پروتونی برای نابودی سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتو درمانی نیز مانند جراحی سرطان کولورکتال ممکن است به تنهایی یا به همراه سایر روشهای درمانی، مورد استفاده قرار گیرد.
درمان هدفمند مولکولی
این روش درمانی بر اساس خصوصیات مولکولی سلول‌های سرطانی انجام می‌شود. با استفاده از آزمایش‌های ژنتیکی و بیومارکرها، داروهایی انتخاب می‌شوند که به طور مستقیم بر روی تغییرات مولکولی خاص در سلول‌های سرطانی اثر می‌گذارند.
هورمون درمانی و ایمونوتراپی
در برخی از موارد، سرطان روده بزرگ ناشی از تغیرات در هورمون‌ها است. در این صورت، داروهای هورمونی مانند تاموکسیفن برای مهار فعالیت هورمونی و کنترل رشد سرطان استفاده می‌شوند. اما، در شرایطی که مشکلات سیستم ایمنی منجر به ایجاد سرطان شوند، از ایمونوتراپی استفاده می‌شود. ایمونوتراپی معمولا برای تقویت سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سرطان کلون استفاده می‌شود. این درمان شامل استفاده از داروهای خاصی مانند آنتی‌بادی‌های مونوکلونال می‌شود.
پیشگیری از سرطان روده بزرگ
هر فرد خطر متفاوتی برای ابتلا به سرطان کولون دارد، بنابراین راه‌های پیشگیری نیز متفاوت است. بهتر است با پزشک خود در مورد عوامل خطر مربوط به خود و راه‌های پیشگیری مناسب با شرایط خود صحبت کنید. برخی اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به سرطان کولون (روده بزرگ) موثر هستند. برخی از راه‌های پیشگیری از سرطان کولون عبارتند از:
- غربالگری
- تغذیه سالم
- تغذیه سالم
- کاهش مصرف الکل و سیگار
- فعالیت بدنی
- کاهش استرس
غربالگری سرطان روده بزرگ
آزمایشات اسکرینینگ کمک می‌کنند تا سرطان کولون در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود. ای آزمایش‌ها شامل آزمایش مدفوع (فوکال تست)، کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی و آمبولوسکوپی است. غربالگری سرطان کلون توسط پزشکان انجام می‌شود و به جستجو و شناسایی ضایعات پیش سرطانی یا سرطانی در روده بزرگ کمک می‌کند.
تغذیه سالم
رژیم غذایی سالم و مناسب در کاهش خطر سرطان کولون مؤثر است. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، مواد غذایی حاوی فیبر، ماهی، مرغ، سویا، میوه‌ها و سبزیجاتی که حاوی ویتامین C و دارای خواص ضد اکسیدان هستند، توصیه می‌شود. همچنین، مصرف مقدار مناسب آب و کاهش مصرف مواد غذایی با چرب توصیه می‌شود.
قطع مصرف الکل و سیگار
مصرف مستمر الکل و سیگار باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان کولون شود. بنابراین، بهتر است مصرف الکل را قطع کنید و سعی کنید سیگار نکشید. الکل و سیگار، دو عامل اصلی برای اکثر بیماری‌ها و سرطان‌ها هستند و قطع مصرف آن‌ها برای سلامتی عمومی تمام افراد مفید است.
فعالیت بدنی
فعالیت بدنی منظم و مداوم در کاهش خطر سرطان کولون مؤثر است. سعی کنید حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی سبک در هفته انجام دهید. ورزش کردن برای سلامت عمومی، تقویت سیستم ایمنی، گردش خون، اکسیژن رسانی و بسیاری دیگر از موارد مفید است.
کاهش استرس
استرس می‌تواند تأثیر مستقیمی بر سلامت عمومی داشته باشد. برخی روشهای کاهش استرس مانند: مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق و انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش به بهبود سلامت روانی و فیزیکی کمک می‌کنند. استرس باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی می‌شود، بنابراین حفظ سلامت روانی برای سلامتی عمومی افراد مفید است.
کلام پایانی
سطان روده بزرگ، یکی از سرطان‌های خطرناک است که بسیاری از افراد در جهان به این سرطان مبتلا هستند. همانطور که گفتیم، هرچه این سرطان زودتر تشخیص داده شود، میزان موفقیت درمان بیشتر می‌شود. یکی از راه‌های تشخیص به موقع، غربالگری سرطان است. این سرطان با استفاده از جراحی، رادیوتراپی شیمی درمانی و دیگر روش‌ها، درمان می‌شود. دکتر قاسمیان یکی از بهترین جراحان سرطان کلون و رکتوم هستند که برای درمان بیماری‌های کلون و رکتوم می‌توانید به ایشان مراجعه کنید.
فعالیت‌های هوازی مانند: پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز خطر ابتلا به سرطان کلون را کاهش می‌دهند.
بله، استرس مزمن سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند و احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهد، بنابراین مدیریت استرس اهمیت دارد.
دیدگاهتان را بنویسید