
جراحی سرطان کولورکتال و انواع روشهای آن
جراحی سرطان کولورکتال (Colorectal Cancer surgery) یکی از مهمترین اقدامات درمانی برای درمان اختلالات کولون، رکتوم (راست روده) و مقعد است که بهطور خاص برای مقابله با تومورهای بدخیم در این نواحی انجام میشود. این جراحی شامل تکنیکهای پیشرفتهای مانند برداشتن بخش آسیبدیدهی روده (کولکتومی)، رزکسیون رکتوم و بازسازی مسیر گوارشی میشود. سرطان کولورکتال یکی از شایعترین انواع سرطانهای دستگاه گوارش است و تشخیص به موقع این سرطان تاثیر زیادی در میزان موفقیت درمان دارد. انجام جراحی برای سرطان کوروکتال نیازمند آگاهی از نحوه انجام، اقدامات قبل و بعد و همچنین عوارض آن دارد. پزشک مورد نظر باید بیمار را از تمام مراحل جراحی و اقداماتی که لازم است انجام دهد، مطلع کند و بهترین روش جراحی را برای این نوع سرطان تجویز کند. دکتر رضا قاسمیان فلوشیپ جراحی کلورکتال با سالها تجربه و تخصص در امر جراحیهای مربوط به روده بزرگ، پس از بررسی علائم و تشخیص سرطان، بهترین روش جراحی را به شما معرفی خواهند کرد.
انواع روشهای جراحی سرطان کولورکتال
پس از بررسی علائم سرطان کوروکتال در فرد، پزشک موردنظر انواع روشهای جراحی را به بیمار توصیه میکند و با توجه به شرایط جسمی بیمار، میزان حاد بودن سرطان و سایر عوامل مرتبط، روش مناسب جراحی برای بیمار، انجام میشود. جراحی سرطان روده بزرگ بسته به مرحله و وسعت بیماری، مکان تومور و سلامت کلی بیمار می تواند به روش های مختلفی انجام شود. برخی از انواع روشهای جراحی سرطان کولورکتال عبارتاند از:
جراحی لاپاراسکوپی (Laparoscopic Surgery)
جراحی لاپاراسکوپی یک روش کمتهاجمی برای جراحی سرطان کولورکتال به شمار میرود. این جراحی از طریق چند برش کوچک در شکم انجام میشود و در این روش از یک لاپاراسکوپ (دوربین کوچک) و ابزارهای جراحی خاص برای برداشتن تومور استفاده میشود. بر خلاف جراحی باز، در لاپاراسکوپی سرطان روده بیمار درد کمتری احساس میکند و دوران نقاهت کوتاهتری دارد. این روش معمولا برای تومورهای کوچک و در مراحل اولیه سرطان کولورکتال توصیه میشود. نحوه انجام جراحی به این صورت است که جراح ابتدا چند برش کوچک روی شکم ایجاد کرده و لاپاراسکوپ را وارد بدن میکند. سپس با استفاده از ابزارهای ویژه، تومور و بخشهای درگیر روده را برمیدارد. در نهایت، برشهای ایجاد شده بخیه زده میشوند و بیمار به بخش مراقبتهای پس از عمل منتقل میشود.
پولیپکتومی و موکوزکتومی (Polypectomy & Mucosectomy)
این دو روش برای برداشتن پولیپهای پیشسرطانی یا تومورهای کوچک که در دیواره داخلی روده رشد کردهاند، انجام میشود. پولیپکتومی با استفاده از کولونوسکوپی انجام شده و پولیپهای کوچک با ابزار مخصوص برداشته میشوند. اما برای تومورهای بزرگتر یا پولیپهایی که در لایههای سطحی رشد کردهاند، موکوزکتومی بدون نیاز به جراحی باز انجام میشود. موکوزکتومی برای بیماران در مراحل اولیه سرطان روده مناسب بوده و در بسیاری از موارد نیازی به برداشتن بخش بزرگی از روده وجود ندارد.

رزکسیون محدود (Limited Resection)
در مواردی که تومور در مراحل اولیه رشد خود قرار دارد اما کمی عمیقتر از پولیپهای سطحی نفوذ کرده است، رزکسیون محدود انجام میشود. رزکسیون محدود نوعی جراحی است که در آن تنها بخش کوچکی از روده که حاوی تومور است، همراه با بافتهای مجاور برداشته میشود. بسته به محل تومور، ممکن است این جراحی از طریق کولونوسکوپی یا با استفاده از تکنیکهای جراحی کمتهاجمی انجام شود. این روش در مقایسه با کولکتومی کمتر تهاجمی است و بیمار معمولا بهبودی سریعتری دارد.
جراحی تسکینی (Palliative Surgery)
در مواردی که سرطان پیشرفته است و امکان برداشتن کامل تومور وجود ندارد، جراحی تسکینی انجام میشود. جراحی تسکینی با توجه به نام آن با هدف کاهش علائم سرطان صورت میگیرد. کاهش علائمی مانند انسداد روده، درد شدید و خونریزی که بتواند کیفیت زندگی بیمار را اندکی بهبود ببخشد اما راه حل قطعی برای درمان سرطان به شمار نمیرود. در این نوع جراحی گاهی بخشی از تومور برداشته میشود تا علائم فیزیکی مانند درد یا خونریزی کاهش یابد. در برخی موارد نیز، استنتهای فلزی در روده بیماران قرار داده میشوند تا مسیر عبور مدفوع باز بماند و از انسداد جلوگیری شود.
جراحی برای برداشتن متاستاز (Metastasectomy)
سرطان کولورکتال ممکن است به سایر اندامها مانند کبد یا ریه گسترش یابد. در چنین شرایطی، اگر امکان حذف متاستاز وجود داشته باشد، جراحی متاستازکتومی انجام میشود. این جراحی معمولا همراه با سایر روشهای درمانی مانند شیمیدرمانی انجام میشود و به بیمار کمک میکند تا طول عمر بیشتری داشته باشد.
کلکتومی
جراحی کلکتومی یکی از روشهای جراحی در درمان سرطان کولورکتال است که طی آن بخشی از روده بزرگ یا کل آن، برداشته میشود. این جراحی بسته به میزان برداشت روده به دو نوع تقسیم میشود: کلکتومی جزئی (Partial Colectomy) و کلکتومی کامل (Total Colectomy) که در ادامه این دو روش را بررسی میکنیم:
- کلکتومی جزئی (Partial Colectomy): در این روش از کلکتومی تنها بخش سرطانی کولون به همراه مقدار کمی از بافت سالم اطراف آن برداشته میشود و سپس دو انتهای سالم روده به هم متصل میشوند (آناستوموز) تا عملکرد گوارشی حفظ شود.
- کلکتومی کامل (Total Colectomy): کلکتومی کامل شامل برداشتن کل روده بزرگ است که معمولا در موارد سرطان گسترده، بیماریهای التهابی شدید (مانند کولیت اولسراتیو) یا سندرمهای ارثی مستعد سرطان انجام میشود. در این حالت، بسته به شرایط بیمار، جراح ممکن است ایلئوم (انتهای روده کوچک) را مستقیماً به رکتوم متصل کند یا استوما (دهانهای در دیواره شکم) ایجاد کند تا مواد زائد از بدن خارج شوند. انتخاب روش مناسب به محل تومور، مرحله سرطان و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.

اقدامات مراقبتی قبل از جراحی سرطان کولورکتال
پیش از اقدام به جراحی سرطان کولورکتال، لازم است پزشک، بیمار را از نحوه انجام عمل و تمام اقدامات مراقبتی قبل و بعد از آن آگاه کند. توصیه میکنیم پیش از عمل مراقبتهایی که پزشک توصیه کرده است را به صورت کامل انجام دهید تا برای جراحی آماده بوده و نتیجه موثرتری دریافت کنید. برخی از این اقدامات عبارتاند از:
- آزمایشهای تشخیصی: بررسیهای تخصصی مانند کولونوسکوپی، سیتیاسکن و آزمایش خون برای تعیین محل، اندازه و مرحله تومور انجام میشود تا جراح بهترین روش جراحی را توصیه کند.
- ارزیابی سلامت عمومی: بررسی عملکرد قلب، ریه و سایر اعضای حیاتی، بهویژه در بیماران مسن یا دارای بیماریهای زمینهای، برای کاهش خطرات جراحی ضروری است. پیش از جراحی معمولا سلامت عمومی بیمار توسط پزشک جراح ارزیابی میشود.
- اصلاح رژیم غذایی: بیمار ممکن است نیاز به رژیم غذایی مایع یا کمفیبر داشته باشد تا رودهها کاملا تخلیه شوند و خطر عفونت کاهش یابد. تمام دستورات غذایی پیش از جراحی توسط جراح به بیمار داده میشود.
- حفظ فعالیت بدنی: انجام حرکات ساده و تمرینات سبک به تقویت عضلات و تسریع بهبودی پس از جراحی کمک میکند. حتی پیادهرویهای کوتاه و منظم نیز در روند جراحی موثر خواهند بود.
- تنظیم داروهای مصرفی: برخی داروها مانند رقیقکنندههای خون، داروهای دیابت و مکملها ممکن است نیاز به تنظیم یا قطع موقت داشته باشند تا خطر خونریزی و عوارض جراحی کاهش یابد. پزشک معمولا نحوه مصرف را به بیمار اطلاع میدهد و در صورت نیاز به قطع کامل دارو، بیمار را آگاه خواهد کرد.
- پاکسازی روده: در بسیاری از موارد، پزشک داروهای خاصی مانند ملینها یا محلولهای شستوشوی روده را تجویز میکند تا دستگاه گوارش کاملا تمیز شود و جراحی ایمنتر انجام شود.
- مدیریت استرس و مشاوره روانی: دریافت مشاوره از متخصص یا صحبت با بیماران بهبود یافته میتواند اضطراب را کاهش داده و بیمار را از نظر روحی برای جراحی آماده کند. حمایت خانواده و دوستان نیز نقش مهمی در آرامش بیمار دارد.
جراحی سرطان روده بزرگ چگونه و چه زمانی انجام میشود؟
جراحی سرطان روده بزرگ بسته به مراحل بیماری انجام میشود. این جراحی معمولا در مراحل اول تا سوم توصیه میشود، یعنی دقیقا مراحلی که سرطان هنوز به اندامهای دیگر گسترش نیافته اما ممکن است به لایههای عمیقتر روده یا غدد لنفاوی رسیده باشد. اگر بیمار در مرحله ۴ سرطان (متاستاتیک) باشد، معمولا جراحی بیشتر جنبه تسکینی دارد و برای کاهش علائم و عوارض انجام میشود. لازم است بیمار در ارتباط با نحوه انجام جراحی و چگونگی آن آگاهی کامل کسب کند تا بتواند با انجام اقدامات مراقبتی قبل و بعد از آن، عوارض جراحی را کاهش دهد. مراحل انجام جراحی به شرح زیر است:
بیهوشی و آمادهسازی بیمار
جراحی سرطان روده بزرگ با بیهوشی عمومی آغاز میشود تا بیمار در طول عمل جراحی بیهوش باشد و هیچ دردی احساس نکند. متخصص بیهوشی قبل از جراحی، وضعیت عمومی بیمار از جمله عملکرد قلب، ریهها و سایر ارگانهای حیاتی را بررسی کرده و بر اساس آن داروهای مناسب را تجویز میکند. این داروها معمولا از طریق وریدی یا ماسک تنفسی وارد بدن میشوند و باعث خواب عمیق بیمار میشوند. در طول جراحی، تیم بیهوشی با استفاده از تجهیزات پیشرفته وضعیت اکسیژنرسانی، ضربان قلب و فشار خون بیمار را بهطور مداوم تحت نظر دارد تا از ایمنی و پایداری شرایط او اطمینان حاصل شود.

ایجاد دسترسی به روده و انجام برشهای جراحی
پس از بیهوشی، جراح برای دستیابی به روده بزرگ، برشهایی در ناحیه شکم ایجاد میکند. این مرحله بسته به نوع جراحی میتواند به دو روش جراحی باز یا لاپاراسکوپی انجام شود. در روش جراحی باز، یک برش طولی در شکم ایجاد میشود که به جراح امکان میدهد بهطور مستقیم به روده دسترسی داشته باشد اما در روش لاپاراسکوپی، چندین برش کوچک ایجاد شده و از یک دوربین کوچک برای هدایت ابزارهای جراحی استفاده میشود. لاپاراسکوپی معمولا با درد و عوارض کمتر همراه است و دوره نقاهت کوتاهتری دارد، اما در مواردی که تومور بسیار بزرگ باشد، روش باز ترجیح داده میشود.
برداشتن تومور و بخشهای درگیر روده
در این مرحله، جراح قسمت سرطانی روده را همراه با حاشیهای از بافت سالم اطراف آن برمیدارد تا اطمینان حاصل شود که هیچ سلول سرطانی باقی نمانده است. نوع و میزان برداشت بافت به مرحله سرطان بستگی دارد. همانگونه که اشاره کردیم در کولکتومی جزئی، فقط بخش مبتلا به سرطان برداشته میشود، در حالی که در کولکتومی کامل، کل روده بزرگ خارج میشود. علاوه بر این، گرههای لنفاوی مجاور نیز برداشته و برای بررسیهای پاتولوژیک ارسال میشوند، زیرا گسترش سرطان به غدد لنفاوی یکی از عوامل مهم در تعیین مراحل بعدی درمان مانند شیمیدرمانی است.
بازسازی دستگاه گوارش و اتصال مجدد روده
پس از برداشتن قسمت سرطانی، جراح سعی میکند عملکرد طبیعی دستگاه گوارش را بازیابی کند. اگر امکانپذیر باشد، دو سر باقیمانده روده مستقیما به یکدیگر متصل میشوند، که به این فرایند آناستوموز گفته میشود. در برخی موارد که اتصال مستقیم امکان پذیر نیست، ممکن است جراح مجبور به ایجاد یک استوما شود، یعنی بخشی از روده را به سطح شکم متصل کرده و یک خروجی مصنوعی برای دفع مواد زائد ایجاد کند. این استوما ممکن است موقتی یا دائمی باشد که کاملا بستگی به وضعیت جراحی و شرایط بیمار دارد.
بستن برشهای جراحی و پایان عمل
پس از تکمیل مراحل جراحی، جراح محل برشها را با استفاده از بخیههای جذبی، غیر جذبی یا منگنههای جراحی میبندد. در برخی موارد، برای جلوگیری از تجمع مایعات و کاهش خطر عفونت، یک درن (لوله تخلیهکننده مایعات) در نزدیکی محل جراحی قرار داده میشود. این درن به بدن کمک میکند تا ترشحات اضافی را دفع کرده و از تورم و عفونت جلوگیری کند. در نهایت، پانسمانهای استریل روی برشها قرار داده شده و بیمار برای انتقال به بخش مراقبتهای ویژه آماده میشود.

اقدامات مراقبتی بعد از جراحی سرطان کولورکتال
دوره نقاهت پس از جراحی سرطان کولورکتال نیاز به برنامهریزی دقیق و رعایت دستورالعملهای پزشکی دارد تا بهبودی سریعتر و بدون عارضه طی شود. در این مرحله، توجه به تغذیه، تحرک، مراقبت از زخم و پیگیریهای پزشکی از اهمیت ویژهای برخوردار است. برخی از مراقبتهای بعد از جراحی سرطان کولورکتال عبارتاند از:
- مراقبتهای بیمارستانی و تحت نظر پزشک بودن: پس از جراحی، بیمار برای چند روز در بیمارستان بستری میشود تا پزشکان روند بهبود را از نظر عملکرد روده، علائم حیاتی و وضعیت زخم جراحی ارزیابی کنند. این مرحله به کاهش عوارض احتمالی کمک میکند.
- شروع تغذیه تدریجی و کنترلشده: رژیم غذایی بیمار ابتدا با مایعات شفاف و غذاهای نرم آغاز میشود. با گذشت زمان و بهبود عملکرد گوارشی، غذاهای جامد به تدریج اضافه میشوند تا بدن به رژیم غذایی عادی خود بازگردد.
- حرکت و فعالیت بدنی برای پیشگیری از عوارض: برخاستن از تخت و پیادهرویهای کوتاه در بیمارستان و منزل از جمله اقداماتی است که به بهبود گردش خون، جلوگیری از لختههای خونی و تسریع روند بهبودی کمک میکند.
- مصرف داروهای مسکن تجویز شده: پس از عمل، ممکن است بیمار دردهایی را تجربه کند که پزشک با تجویز داروهای مسکن و ضد التهاب آن را کنترل میکند. رعایت دقیق دستور مصرف داروها برای جلوگیری از عفونت و کاهش درد ضروری است.
- مراقبت ویژه از زخم جراحی: تمیز و خشک نگه داشتن محل جراحی، پرهیز از فعالیتهای سنگین و توجه به علائمی مانند قرمزی، تورم یا ترشحات غیر عادی برای جلوگیری از عفونت از جمله مراقبتهای مهم در این دوره است.
- پیگیریهای منظم پزشکی برای اطمینان از بهبودی کامل: بیمار باید طبق برنامه تعیین شده توسط پزشک، در مراجعات پزشکی شرکت کند تا روند بهبود، نتایج آزمایشها و احتمال بروز عوارض مورد بررسی قرار گیرد.
- کنترل تغییرات گوارشی پس از جراحی: برخی بیماران ممکن است اسهال، یبوست یا تغییر در دفعات اجابت مزاج را تجربه کنند. مصرف غذاهای حاوی فیبر، مایعات کافی و داروهای تجویز شده میتواند به تنظیم سیستم گوارش کمک کند.
زمان بهبودی پس از جراحی چقدر است؟
زمان بهبودی پس از جراحی سرطان کولورکتال به عوامل مختلفی مانند نوع جراحی، وضعیت کلی بیمار، مرحله سرطان و میزان رعایت مراقبتهای پس از عمل بستگی دارد. اما بهطور کلی معمولا بین ۳ تا ۷ روز، بسته به شدت جراحی و وضعیت بیمار، فرد نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. در ارتباط با بازگشت به فعالیتهای روزمره نیز میتوانیم اشاره کنیم که بیماران معمولا بعد از ۴ تا ۶ هفته میتوانند به فعالیتهای سبک روزانه بازگردند. البته لازم به ذکر است که برخی بیماران ممکن است تا چند ماه تغییراتی در عادات دفعی خود تجربه کنند که به مرور زمان بهبود مییابد.
عوارض جراحی سرطان کولورکتال
جراحی، یکی از اصلیترین درمانها برای سرطان کولورکتال است، اما مانند هر عمل جراحی بزرگ، میتواند با عوارض کوتاه مدت و بلندمدت همراه باشد. برخی از این عوارض ممکن است خفیف و قابل کنترل باشند، اما برخی دیگر نیاز به مداخلات پزشکی جدی و درمانهای طولانی مدت دارند. آگاهی از این مشکلات و راهکارهای کاهش آنها میتواند به بیمار و خانوادهاش در مدیریت بهتر دوران نقاهت کمک کند. در ادامه، مهمترین عوارض این جراحی را بررسی میکنیم:
عفونت محل جراحی
یکی از رایجترین عوارض جراحی، عفونت محل برش جراحی است که ممکن است باعث قرمزی، تورم، درد و خروج ترشحات چرکی شود. برای کاهش این خطر، پزشک جراح از آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه، تکنیکهای استریلیزاسیون دقیق و مراقبت ویژه از زخم استفاده میکند. در صورت بروز عفونت، ممکن است نیاز به تخلیه چرک یا استفاده از پانسمانهای مخصوص باشد.
نشت آناستوموز (نشت از محل اتصال رودهها)
اگر محل اتصال دو بخش روده به درستی بهبود نیابد، محتویات روده به داخل شکم نشت کرده و باعث عفونت شدید و التهاب پرده شکمی (پریتونیت) میشود. برای جلوگیری از این مشکل، در برخی بیماران از استومی موقت (باز کردن مسیر روده از روی شکم) استفاده میشود. تشخیص سریع نشت و مداخله فوری برای جلوگیری از عوارض جدی بسیار اهمیت دارد.

انسداد روده و چسبندگیها
پس از انجام عمل جراحی، احتمال دارد که چسبندگیهای داخلی (یعنی باندهای بافت اسکار) باعث انسداد مسیر روده شوند. این عارضه میتواند علائمی مانند نفخ، درد شکم، یبوست و استفراغ ایجاد کند. در بیشتر مواقع، با کنترل دستگاه گوارش، استفاده از لوله بینی-معدهای و سرم درمانی، این مشکل قابل حل است. با این حال، در برخی موارد، نیاز به جراحی مجدد برای رفع چسبندگیهای روده وجود دارد.
آسیب به ارگانهای مجاور
در برخی موارد، به دلیل چسبندگی زیاد تومور به مثانه، حالب یا اندامهای دیگر، ممکن است جراح مجبور شود بخشی از این ارگانها را نیز خارج کند. این مسئله ممکن است باعث مشکلات ادراری، اختلالات جنسی یا نیاز به جراحیهای تکمیلی شود.
هزینه جراحی سرطان کولورکتال
هزینه جراحی سرطان کولورکتال به عوامل مختلفی بستگی دارد و میتواند از بیماری به بیمار دیگر متفاوت باشد. نوع جراحی (لاپاراسکوپی یا جراحی باز)، مهارت و تجربه جراح، بیمارستان انتخابی (دولتی یا خصوصی)، نیاز به بستری در ICU، داروها و تجهیزات پزشکی، دوره نقاهت و درمانهای تکمیلی (مانند شیمیدرمانی یا پرتودرمانی) همگی بر هزینه نهایی تاثیر میگذارند. بیمههای درمانی میتوانند بخشی از هزینهها را پوشش دهند، اما میزان پوشش بیمه نیز بسته به نوع بیمه و قرارداد آن متفاوت است. همچنین، در برخی موارد هزینههای غیر مستقیم مانند آزمایشهای قبل از جراحی، جلسات مشاوره و توانبخشی پس از عمل نیز باید در نظر گرفته شود. به همین دلیل، تعیین یک رقم ثابت برای این جراحی دشوار است و بهتر است بیماران قبل از اقدام، با مراکز درمانی و بیمه خود درباره هزینههای احتمالی مشورت کنند.
آیا سرطان روده بزرگ و رکتوم پس از جراحی عود میکند؟
بله، سرطان روده بزرگ و رکتوم ممکن است پس از جراحی عود کند، اما میزان بازگشت بیماری به عوامل مختلفی بستگی دارد. مرحله سرطان در زمان تشخیص، میزان برداشت کامل تومور، وجود یا عدم وجود سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی و پاسخ بدن به درمانهای تکمیلی مانند شیمیدرمانی یا پرتودرمانی، همگی در احتمال عود تاثیرگذارند. در برخی بیماران، سرطان میتواند در همان محل اولیه (عود موضعی) یا در سایر اندامها مانند کبد و ریه (متاستاز دوردست) بازگردد. به همین دلیل، پیگیریهای منظم پزشکی، آزمایشهای دورهای، تصویربرداری و رعایت سبک زندگی سالم نقش مهمی در کاهش خطر عود و تشخیص زودهنگام آن دارند. در صورت بازگشت سرطان، روشهای درمانی مختلفی مانند جراحی مجدد، شیمیدرمانی یا روشهای نوین مانند ایمونوتراپی بسته به شرایط بیمار در نظر گرفته میشود.
کلام پایانی
در نهایت، انتخاب روش جراحی مناسب برای سرطان کولورکتال به مرحله بیماری، شرایط بیمار و نظر پزشک جراح بستگی دارد. جراحی، چه به روش کولکتومی کامل یا جزئی، باز یا لاپاراسکوپی، همچنان یکی از موثرترین روشهای درمانی برای از بین بردن تومور و افزایش کیفیت زندگی بیماران سرطانی است. با این حال، مدیریت عوارض پس از جراحی، پیگیریهای دقیق پزشکی و رعایت سبک زندگی سالم نقش کلیدی در بهبودی بیماران دارد. در این مسیر، مهارت و تجربه جراح تاثیر بسزایی در کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد. دکتر رضا قاسمیان، فلوشیپ جراحی کولورکتال، با تسلط بر جدیدترین تکنیکهای جراحی کم تهاجمی، این جراحیها را با حداقل عوارض و بهترین نتیجه درمانی برای بیماران انجام میدهند تا روند بهبودی سریعتر و راحتتر طی شود.
سوالات متداول
درد پس از جراحی طبیعی است، اما با داروهای مسکن کنترل میشود. شدت درد به نوع و وسعت جراحی بستگی دارد و با گذشت زمان کاهش مییابد.
شیمیدرمانی و پرتودرمانی بستگی به این دارد که سرطان چقدر پیشرفت کرده باشد. اگر سرطان خیلی پیشرفته باشد یا به غدد لنفاوی رسیده باشد، ممکن است لازم باشد این درمانها را هم انجام دهید. پزشک بعد از بررسی نتیجه آزمایشها، تصمیم میگیرد که چه درمانی برای شما مناسبتر است.
دیدگاهتان را بنویسید