زگیل تناسلی: انواع، علائم، بهترین روش‌های درمان

زگیل تناسلی برجستگی‌های کوچک و نرمی هستند که روی دستگاه تناسلی یا اطراف آن و مقعد ظاهر می‌شوند. این زگیل‌ها توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند که یک عفونت منتقله از راه جنسی بسیار شایع است. انواع مختلفی از HPV وجود دارد و برخی از آن‌ها می‌توانند باعث ایجاد زگیل تناسلی شوند. این زگیل‌ها ممکن است برجسته یا صاف باشند و اندازه آن‌ها نیز می‌تواند کوچک یا بزرگ باشد. همچنین ممکن است تنها یک زگیل یا چندین زگیل وجود داشته باشد. در برخی موارد، زگیل‌های تناسلی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، در حالی که در موارد دیگر ممکن است باعث خارش، درد یا ناراحتی شوند. زگیل‌های تناسلی معمولاً از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند. با این حال، حتی اگر زگیلی قابل مشاهده نباشد، امکان ابتلا یا انتقال زگیل تناسلی وجود دارد. در این مقاله با این بیماری و روش‌های درمان آن آشنا می‌شویم. تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

زگیل تناسلی چیست؟

زگیل تناسلی (Genital warts) ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. این زگیل‌ها به صورت برجستگی‌های کوچک، گوشتی یا قرمز رنگ در نواحی تناسلی و مقعد ظاهر می‌شوند که هم در مردان و هم در زنان ایجاد می‌شوند. زگیل تناسلی یا وارت تناسلی، می‌تواند بدون درد باشد، اما در برخی موارد باعث خارش، سوزش، خونریزی و التهاب می‌گردد. بیش از ۱۰۰ نوع ویروس HPV وجود دارد که برخی از آن‌ها منجر به زگیل تناسلی می‌شوند. برخی از انواع HPV نیز با سرطان‌های دهانه رحم، آلت تناسلی و مقعد مرتبط هستند. ابتلا به زگیل تناسلی می‌تواند تأثیرات روانی نیز داشته باشد، چرا که امکان دارد افراد مبتلا به زگیل تناسلی، احساس خجالت، اضطراب و نگرانی درباره سلامت جنسی خود داشته باشند. آگاهی از علائم و درمان‌های موجود می‌تواند به کاهش این نگرانی‌ها و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

علائم زگیل تناسلی

زگیل تناسلی معمولاً با ظاهر شدن برجستگی‌های کوچک و نرم در ناحیه تناسلی و مقعد مشخص می‌شود. اما همه افراد مبتلا به زگیل تناسلی، علائم قابل مشاهده‌ای ندارند. زگیل تناسلی می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسب انجام شود. علائم زگیل تناسلی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• برآمدگی‌های کوچک و گوشتی: زگیل‌های تناسلی می‌تواند کوچک و گوشتی، یا مسطح و بزرگ باشند. این زگیل‌ها معمولاً به رنگ پوست یا کمی تیره‌تر هستند.
• خارش و التهاب:  امکان دارد در ناحیه تناسلی احساس خارش یا سوزش کنید. این سوزش یا خارش نشانی از وجود التهاب خواهد بود.
• زگیل‌های متعدد: زگیل‌های تناسلی می‌توانند به صورت تکی یا در گروه‌هایی ظاهر شوند که شبیه به گل کلم به نظر می‌رسند.
• وجود ترشحات: برخی افراد امکان دارد علائمی چون بروز ترشح از زگیل را تجربه کنند. 
• خونریزی: زگیل‌ها می‌توانند در هنگام مقاربت جنسی یا تماس فیزیکی دچار خونریزی شوند.
• رشد در ناحیه‌های مختلف بدن: زگیل‌ها می‌توانند در نواحی مختلف تناسلی، مانند واژن، آلت تناسلی، مقعد، و اطراف ناحیه تناسلی ظاهر شوند.

در مورد زگیل مقعدی بیش‌تر بخوانید.

علل ابتلا به زگیل تناسلی

این ویروس از طریق تماس پوست با پوست، حتی در صورت عدم وجود علائم ظاهری، قابل انتقال است. عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به زگیل تناسلی شامل داشتن چندین شریک جنسی، فعالیت جنسی در سنین پایین، داشتن سیستم ایمنی ضعیف، و عدم استفاده از محافظ‌های جنسی مانند کاندوم است. همچنین، مصرف سیگار و داشتن سابقه عفونت‌های جنسی دیگر نیز، می‌توانند خطر ابتلا به این ویروس را افزایش دهند. به صورت کلی دلایل ابتلا به زگیل تناسلی شامل موارد زیر می‌شود: 

• تماس جنسی: شایع‌ترین راه انتقال HPV از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی است. حتی اگر زگیل قابل مشاهده‌ای وجود نداشته باشد، ویروس می‌تواند منتقل شود.
• تماس پوست به پوست: تماس مستقیم با پوست آلوده به ویروس HPV نیز می‌تواند باعث انتقال شود.
• استفاده از وسایل آلوده: استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند حوله، لباس زیر یا اسباب‌بازی‌های جنسی آلوده نیز می‌تواند خطر انتقال را افزایش دهد.
• زایمان: در موارد نادر، HPV می‌تواند از مادر مبتلا به نوزاد در هنگام زایمان منتقل شود.
• سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به HIV یا افرادی که تحت درمان‌های مهارکننده سیستم ایمنی هستند، بیش‌تر در معرض خطر ابتلا به زگیل تناسلی هستند.

انواع زگیل تناسلی

در ارتباط با بیماری زگیل تناسلی باید به این مسئله اشاره کنیم که زگیل تناسلی انواع مختلفی دارد. زگیل‌های تناسلی به شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی ظاهر می‌شوند و ممکن است به صورت تکی یا گروهی باشند. ظاهر آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد و تشخیص دقیق نوع زگیل نیاز به بررسی پزشک دارد. برخی از انواع آن بر اساس ظاهر و همچنین نوع ویروس به شرح زیر هستند:

انواع زگیل تناسلی بر اساس ظاهر

• زگیل‌های برجسته: این نوع زگیل‌ها شبیه به گل کلم کوچک هستند و اغلب در اطراف مقعد و اندام تناسلی خارجی دیده می‌شوند.
• زگیل‌های مسطح: این زگیل‌ها صاف و به رنگ پوست هستند و ممکن است تشخیص آن‌ها دشوار باشد.
• زگیل‌های ساقه‌دار: این زگیل‌ها دارای یک ساقه کوچک هستند و اغلب در اطراف مقعد دیده می‌شوند.

انواع زگیل تناسلی بر اساس نوع ویروس HPV

• زگیل‌های ناشی از HPV کم‌خطر: این نوع زگیل‌ها بیشتر باعث ایجاد زگیل‌های پوستی می‌شوند و خطر ابتلا به سرطان را به همراه ندارند.
• زگیل‌های ناشی از HPV پرخطر: این نوع زگیل‌ها خطر ابتلا به سرطان‌های دهانه رحم، واژن، آلت تناسلی و مقعد را افزایش می‌دهند.

تشخیص زگیل تناسلی

تشخیص زگیل تناسلی معمولاً توسط پزشک  و از طریق معاینه بالینی انجام می‌شود. در این فرایند، پزشک ناحیه‌های مشکوک را با دقت بررسی می‌کند تا وجود زگیل‌ها را تایید کند. در برخی موارد، پزشک از محلول‌های خاصی برای تشدید و نمایان‌تر کردن زگیل‌ها استفاده می‌کند. اگر تشخیص بالینی کافی نباشد، آزمایش‌های تکمیلی مانند آزمایش پاپ اسمیر، کولپوسکوپی یا نمونه‌برداری از بافت مورد نظر نیز برای تشخیص دقیق‌تر انجام می‌شود. همچنین، در صورت نیاز به بررسی بیشتر، آزمایش‌های DNA برای شناسایی نوع ویروس HPV نیز توسط پزشک تجویز می‌شوند. تشخیص صحیح و سریع زگیل‌های تناسلی اهمیت زیادی دارد، زیرا می‌تواند از انتقال بیماری به دیگران و پیشرفت آن جلوگیری کند. به صورت کلی تشخیص زگیل تناسلی معمولا از طریق روش‌های زیر انجام می‌شود: 

• معاینه فیزیکی و مشاهده مستقیم
• کولپوسکوپی (Colposcopy)
• بیوپسی
• آزمایش خون 
• آزمایش پاپ اسمیر

روش‌های درمانی زگیل تناسلی

بستگی به نوع و شدت زگیل تناسلی، روش‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد. در صورتی که زگیل تناسلی در مراحل اولیه و کم‌خطر باشد، انجام تغییرات در سبک زندگی مانند افزایش استفاده از ویتامین C، ویتامین E و فولیک اسید، استفاده از خوراکی‌های حاوی عصاره رزماری و استفاده از گیاهان دارویی موثر در از بین بردن زگیل تناسلی است. زگیل‌های تناسلی معمولاً با روش‌های مختلفی قابل درمان هستند. انتخاب روش درمان به عوامل مختلفی از جمله اندازه، تعداد و محل زگیل‌ها، سیستم ایمنی بدن فرد و ترجیحات شخصی او بستگی دارد. در ادامه به برخی از رایج‌ترین روش‌های درمان زگیل تناسلی اشاره می‌کنیم:

به نقل از دکتر پی اسنوک در مجله بین‌المللی STD & AIDS : درمان با لیزر روشی موثر و سریع برای درمان زگیل‌های تناسلی است که نرخ عود کم‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارد. این روش مزایایی از جمله دقت بالا، خونریزی کم و بهبودی سریع را ارائه می‌دهد.

داروهای موضعی

یکی از روش‌های درمانی استفاده از داروهای موضعی است. داروهای موضعی درمان زگیل تناسلی شامل پودوفیلین، ایمی‌کویمود و سینیکافور است. این داروها به صورت محلول یا کرم موجود هستند و مستقیماً روی زگیل‌ها اعمال می‌شوند. پودوفیلین باعث تخریب سلول‌های زگیل می‌شود. ایمی کویمود و سینیکافور سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند تا به مبارزه با ویروس HPV بپردازد و باعث از بین رفتن زگیل‌ها شود. 

کرایوتراپی

در این روش، از جریان الکتریکی برای سوزاندن و از بین بردن زگیل‌ها استفاده می‌شود و معمولاً برای زگیل‌های بزرگ‌تر یا مقاوم‌تر به درمان‌های دیگر استفاده می‌گردد. این روش معمولاً در مطب پزشک و به صورت سرپایی انجام می‌شود. روش انجام کرایوتراپی نسبتاً ساده است و به تجهیزات خاصی نیاز ندارد.

درمان زگیل تناسلی با استفاده از لیزر

درمان زگیل تناسلی با استفاده از لیزر به عنوان یک روش پیشرفته در این حوزه مطرح است که برای مواردی که درمان‌های سنتی نظیر دارویی یا جراحی معمولی نتیجه مطلوبی نداشته‌اند، مناسب است. این روش از انرژی پرتوهای لیزر به منظور تخریب بافت‌های زخمی و تحت تاثیر زگیل استفاده می‌کند. لیزر به دلیل قابلیت دقت بالا در هدف‌گیری به نقاط مورد نیاز و کاهش خطرات مربوط به جراحی سنتی، به‌ویژه در مواردی که انجام جراحی معمولی با چالش‌های خاصی همراه است، ترجیح داده می‌شود. این روش می‌تواند بهبود علائمی نظیر درد، خونریزی و التهاب را فراهم کرده و زمان بازگشت بهبودی را به طور قابل ملاحظه‌ای کوتاه‌تر کند.

پیشگیری از زگیل تناسلی

به منظور پیشگیری از زگیل تناسلی، می‌توان اقداماتی انجام داد که شامل حفظ بهداشت مناسب و توجه به بهداشت تناسلی، افزایش مصرف فیبر و مایعات در رژیم غذایی برای جلوگیری از یبوست یا اسهال، و همچنین اجتناب از فشار زیاد در منطقه تناسلی هنگام دفع مدفوع است. اهمیت تغییرات سبک زندگی سالم، مانند تمرینات ورزشی منظم و جلوگیری از عفونت‌های تناسلی نیز در این روند پیشگیری حائز اهمیت است. در ادامه به روش‌های مختلف پیشگیری از زگیل تناسلی اشاره می‌کنیم: 

• واکسیناسیون HPV: واکسن HPV بهترین راه برای پیشگیری از زگیل تناسلی و سرطان‌های مرتبط با HPV است. این واکسن به بدن کمک می‌کند تا در برابر انواع مختلف HPV که باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند، ایمنی ایجاد کند. واکسن HPV معمولاً در سنین نوجوانی و جوانی تزریق می‌شود، اما افراد بزرگسال نیز می‌توانند آن را دریافت کنند.
• استفاده از کاندوم: استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی می‌تواند خطر انتقال HPV را کاهش دهد، اما به طور کامل از آن جلوگیری نمی‌کند. زیرا HPV می‌تواند از طریق تماس پوست به پوست با مناطقی از بدن که توسط کاندوم پوشیده نشده است، منتقل شود.
• معاینات منظم: انجام معاینات منظم توسط پزشک می‌تواند به تشخیص زود هنگام زگیل تناسلی و سایر بیماری‌های منتقله از راه جنسی کمک کند.

کلام پایانی